Maart: de maand in de strijd tegen dikkedarmkanker
Maart is de internationale maand van de strijd tegen dikkedarmkanker. Dikkedarm- en endeldarmkanker wordt ook colorectale kanker genoemd. Elk jaar krijgen meer dan 5000 Vlamingen te horen dat ze dikkedarmkanker hebben. Dikkedarmkanker is daarmee de tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen (na borstkanker) en de derde meest voorkomende kanker bij mannen (na prostaat- en longkanker). Vroegtijdige opsporing van deze kanker verhoogt de kans op genezing. Dankzij het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker worden mannen en vrouwen tussen de 50 en 74 jaar oud uitgenodigd om hun stoelgang te laten onderzoeken.
Wat is dikkedarmkanker?
Dikkedarmkanker is een kwaadaardig gezwel in de dikke darm. Je dikke darm is ongeveer anderhalve meter lang. Hij bestaat uit de volgende delen:
- stijgende karteldarm (sluit aan op de dunne darm, met vooraan de appendix)
- dwarse karteldarm
- dalende karteldarm
- het sigmoïd
- rectum (endeldarm die eindigt in de anus)
Dikkedarmkanker kan in alle delen van de dikke darm ontstaan.
De volgende symptomen en klachten kunnen wijzen op poliepen of dikkedarmkanker:
- bloed of slijm in de stoelgang
- aanhoudende onregelmatige stoelgang, verstopping, diarree
- vaak buikpijn hebben
- krampen
- het gevoel naar het toilet te moeten, terwijl je niet echt moet
- gewichtsverlies zonder reden
- bloedarmoede
- aanhoudende vermoeidheid
Hoe ontstaat dikkedarmkanker en hoe kan je dit voorkomen?
Dikkedarmkanker ontstaat niet van de ene op de andere dag. Alles begint met een kleine zwelling van het slijmvlies in de wand van de dikke darm. Zo’n gezwel noemen we een poliep. De meeste poliepen zijn goedaardig en blijven dat ook. In sommige poliepen komen echter ‘onrustige’ cellen voor die langzaam maar zeker tot kanker kunnen leiden. Het duurt gemiddeld 10 jaar voor een dergelijke poliep dikkedarmkanker wordt. Als het in een vroeg stadium wordt ontdekt, is vijf jaar na de diagnose maar liefst 95% van de mensen nog in leven.
Meestal is het een raadsel waarom je poliepen krijgt. Waarom sommige kwaadaardig worden, is meestal ook niet bekend. Je kunt ze wel preventief laten wegnemen. Slechts 100 op 1000 poliepen worden groter dan 1 cm en uitgroeien tot kanker. Dat gebeurt bij zowat een kwart ervan. 25 op 1000 poliepen (2,5%) worden dus kwaadaardig.
Wat is het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker?
Bij het ontstaan van dikkedarmkanker heb je eerst geen klachten waardoor de ziekte pas laat ontdekt wordt. Het is daarom belangrijk om dit op te sporen vóór je klachten ontwikkelt. Omwille van die reden organiseert de Vlaamse overheid een Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker voor alle mannen en vrouwen van 50 tot en met 74 jaar. Het Centrum voor Kankeropsporing nodigt alle mannen en vrouwen van 50 t.e.m. 74 jaar elke twee jaar uit om een stoelgangstaal af te nemen. Je ontvangt je uitnodigingspakket met de post. Het bevat een uitnodigingsbrief met deelnameformulier, een folder en een afnameset met gebruiksaanwijzing.
De test spoort bloed op in je stoelgang dat met het blote oog niet te zien is. Bloed in je stoelgang kan wijzen op poliepen of dikkedarmkanker. Nadat je, samen met je deelnameformulier, je stoelgangstaal hebt verstuurd, ontvangen jij en je arts binnen de 14 kalenderdagen het resultaat. Er zijn 3 mogelijkheden:
- De test is niet afwijkend. Dit is het resultaat bij 943 op 1000 deelnemers. In dit geval ontvang je twee jaar later een nieuwe uitnodiging van het Centrum voor Kankeropsporing. Heb je intussen klachten? Ga dan naar je huisarts.
- De test is afwijkend. Dit is het resultaat bij 57 op 1000 mensen die een stoelgangtest opsturen naar het labo. Als je dit resultaat krijgt, trof het labo in je stoelgangstaal meer bloed aan dan normaal (≥50 ng/ml). Dat kan verschillende oorzaken hebben en betekent niet noodzakelijk dat je poliepen of dikkedarmkanker hebt. Er is bijkomend onderzoek nodig. Met een kijkonderzoek of coloscopie kunnen darmpoliepen worden opgespoord en verwijderd.
- Soms kan het staal dat in het labo toekomt, niet geanalyseerd worden om verschillende redenen. Er wordt dan een nieuwe afnameset bezorgd om opnieuw een staal van je stoelgang te nemen.
Hoe verloopt een coloscopie na een afwijkende test?
Bij een coloscopie of kijkonderzoek van de dikke darm onderzoekt een specialist de binnenkant van je dikke darm. Dat gebeurt met een lange, soepele buis met een camera. Het onderzoek vindt plaats in de dagkliniek van het ziekenhuis en duurt ongeveer 20 minuten. Als je dat wenst kan dit onder verdoving. Je maakt hiervoor een afspraak met een maag-darmspecialist of gastro-enteroloog. Slechts bij één op de tien mensen met een afwijkende test wordt dikkedarmkanker vastgesteld.
Om het onderzoek goed te kunnen uitvoeren, moet de dikke darm leeg zijn. Dat vergt een goede voorbereiding. Je volgt een restenarm dieet en drinkt een vloeistof om je darm leeg te maken. Anders kunnen poliepen over het hoofd worden gezien, kan de coloscopie langer duren en kunnen meer ongemakken ontstaan. Bij een slechte voorbereiding kan de coloscopie zelfs worden onderbroken. Je moet dan een nieuwe afspraak maken.
Wanneer word je uitgenodigd?
Je ontvangt normaal gezien elke twee jaar een persoonlijke uitnodiging van het Centrum voor Kankeropsporing. De allereerste uitnodiging ontvang je rond je verjaardag. Als je al eens hebt deelgenomen, ontvang je twee jaar later in dezelfde maand als je deelname een nieuwe uitnodiging. Als je nog niet hebt deelgenomen, maar al wel eens een uitnodiging hebt gekregen ontvang je twee jaar na die uitnodiging een nieuwe uitnodiging.
Wil je alles weten over je persoonlijke screeningsstatus? Raadpleeg dan Vitalink. Met de My Health Viewer kun je je eigen gegevens over de bevolkingsonderzoeken raadplegen.
Heb je persoonlijke vragen of twijfel je om deel te nemen? Contacteer je apotheker of huisarts. Meer weten over het bevolkingsonderzoek? Bel gratis naar het Centrum voor Kankeropsporing op 0800/60.160 tussen 9 en 12 uur en 13 en 16 uur, stuur een e-mail naar info@bevolkingsonderzoek.be
of surf naar http://www.dikkedarmkanker.bevolkingsonderzoek.be.